Onlangs heb ik een nieuwe solid shampoo ontwikkeld. Deze zijn niet gemaakt op basis van zeep, maar op basis van de vetzuren uit kokosolie. Een goed alternatief voor mensen wiens haren niet zo goed tegen een haarzeep kunnen. Deze solid shampoo is heel fijn, een stuk duurzamer en veel natuurlijker dan de vele andere ‘non-soap shampoos’ op de markt. De eerste staan inmiddels al in de webshop. Een van mijn klanten stelde mij hier een leuke vraag over. Van het een kwam het ander en zo ontstond er een heel vraag & antwoord-artikel over zeep en zeepvrij. Want wat is nou eigenlijk het verschil tussen een solid shampoo en een haarzeep? En wanneer is een solid shampoo meer geschikt voor je dan een haarzeep? Op onder andere die vragen krijg je hieronder een duidelijk antwoord.
Q: Wat is precies het verschil tussen zeep en zeepvrij? Ik denk altijd: als iets reinigt, noemen we het zeep.
A: Bleek reinigt ook, maar dat noemen we geen zeep. Het is nogal een scheikundig verhaal, maar in het kort: het proces en de ingrediënten verschillen heel erg. Bij zeep heb je oliën en sodium hydroxide nodig om deze oliën te laten verzepen. Zonder sodium hydroxide blijven de oliën gewoon oliën en ontstaan er geen zeepmoleculen. Daarom heten verzeepte oliën ook sodium olivate, sodium sheabutterate, etc. Die sodium hydroxide is na 48 uur volledig verdwenen en je houdt een natuurproduct over. Dit eindproduct moet nog wel minimaal zes weken uitharden zodat al het water kan verdampen.
Vaak kun je aan de ingrediënten al zien of iets een zeep is of een, zoals dat heet, syndet product (synthetic detergent). Die zitten vol agressieve reinigers en schuimmiddelen, met name sulfaten. Die hebben een slechte impact op het milieu. Mijn producten zijn sulfaatvrij. Wist je bijvoorbeeld dat Dove hun ‘zeep’ geen zeep meer mag noemen, omdat het simpelweg geen zeep is? Ze noemen het nu een beauty bar. In feite zijn de ‘zepen’ van Dove samengeperste sulfaten en andere vulmiddelen.
Q: Zonder sodium hydroxide krijg je dus geen zeep. Maar wat zijn dan de reinigende ingrediënten in de nieuwe solid shampoos?
A: Deze maak ik via een ander proces dan het zeep-maak-proces; daarom heet een solid shampoo ook geen zeep. De ingrediënten voor mijn solid shampoo zijn over het algemeen allemaal al in vaste vorm (solid).
Het overgrote deel van mijn solid shampoo bestaat uit Sodium Cocoyl Isethonate (SCI). Dit is een poeder; een hele milde, sulfaatvrije reiniger die ook lekker schuimt. Het irriteert niet en heeft geen negatieve impact op het milieu. Een ander solid ingrediënt is de cacaoboter. Deze is 100% natuurlijk. Ik gebruik verder ook cetearyl alcohol als schuimverbeteraar, dus als ondersteuning van de SCI. Het is geen ontsmettende vloeistof, maar een mix van twee vetzuur alcoholen (cetyl alcohol en steryl alcohol) in de vorm van een witte, wax-achtige substantie. Het is dus ook al een solid ingrediënt. Cetyl alcohol en steryl alcohol kunnen worden gewonnen uit kokos- en palmolie, maar kunnen ook synthetisch worden geproduceerd. De cetearyl alcohol die ik gebruik is gewonnen uit kokosolie.
Een niet natuurlijk vloeibaar ingrediënt dat ik gebruik is cocamidopropyl betaïne. In shampoo zorgt het ervoor dat je de shampoo gemakkelijk over je hoofd kan verdelen en vuildeeltjes je haar uitgespoeld worden. Cocamidopropyl betaïne staat bekend als een milde stof en zit daarom onder andere in babyshampoo. Het is niet een natuurlijk ingrediënt, omdat het synthetisch wordt geproduceerd. Ik gebruik het om samen met de SCI en cetearyl alcohol een mooi, dik schuim te krijgen. De betaïne die ik gebruik wordt voor ongeveer 70% uit plantaardige stoffen gemaakt. De overige 30% zijn afkomstig van deels hernieuwbare synthetische stoffen.
Q: Er zit ook een heleboel heerlijke oliën in. Hoe meng je dat alles met elkaar?
A: In mijn solid shampoo zitten ook etherische oliën en andere oliën. Denk aan jojoba-olie, rozenbottel-olie en hennepzaad-olie. Deze worden niet solide. Ik meng ze met de solid ingrediënten; ik bind ze als het ware samen. Net zoals je door water aan koekkruimels toe te voegen een taartbodem kunt maken. De solid shampoo wordt door een combinatie van droge en vloeibare ingrediënten een kneedbaar balletje. Deze pak ik samen en doe ze in mijn mal. Vervolgens is er even wat kracht nodig (perskracht) om het balletje goed samen te drukken. Ik haal het balletje uit de mal, het balletje is nu een soort ‘disk’ geworden. Deze moet nog even opdrogen c.q. hard worden en de solid shampoo is klaar voor gebruik.
Q: Kun jij jouw shampoos ook in vloeibare vorm maken?
A: Nee, niet met de huidige samenstelling. SCI kan ook gebruikt worden voor vloeibare shampoos. Dan gebruik je er echter veel minder van; je lost het namelijk op in water. Een cosmetisch product met water heeft weer een conserveringsmiddel nodig en andere middeltjes die zorgen dat oliën en water goed kunnen mengen. Voor een vloeibare shampoo heb je dus meer ingrediënten nodig. Ik gebruik liever zo weinig mogelijk.
Q: Zijn al jouw haarzepen en solid shampoos natuurlijk?
A: Mijn haarzepen zijn 98 tot 100% natuurlijk, mijn solid shampoos zijn dit niet; een solid shampoo kan nooit 100% natuurlijk zijn. Veel ingrediënten in (mijn) solid shampoo zijn plantaardig, maar wel synthetisch verkregen door natuurlijk plantaardig materiaal te manipuleren. Cetearyl alcohol, bijvoorbeeld, is een plantaardige alcohol, maar waar door de mens wel wat moeite voor gedaan moet worden om die te verkrijgen. SCI wordt over het algemeen ook niet als natuurlijk beschouwd, al is het een product op basis van kokosolie; dat komt omdat het wordt vervaardigd in een laboratorium. Ik mag SCI wettelijk gezien wel plantaardig noemen (omdat het technisch gezien 100% plantaardig is), maar ik vind het persoonlijk niet juist om dit ingrediënt natuurlijk te noemen. Het is niet natuurlijk, omdat het niet voorkomt in de natuur, maar zoals gezegd ‘is afgeleid van de natuur’. Dit soort termen zijn verwarrend en laten je geloven dat de producten natuurlijk zijn. Ik ben hier transparant in.
Q: Wat is het probleem met andere non-soap shampoos?
A: Ze gebruiken teveel agressieve reinigers en schuimmiddelen. Ik doel dan met name op sulfaten (SLS, SleS, SLSa, etc.) Mijn solid shampoos zijn vrij van sulfaten en zijn daardoor veel mildere reinigers.
SCI is één van de mildste reinigers die er bestaan. SCI is daarnaast een ingrediënt dat geen negatieve impact op het milieu heeft, veel andere reinigers (zoals sulfaten) hebben dit wel. Daarnaast zijn er ook studies gedaan die aantonen dat sulfaten eerder irritaties veroorzaken. Ik kies voor de best mogelijke ingrediënten, en die mogen dus wat duurder zijn. Ik heb liever minder (of duurdere) ingrediënten in mijn product dan dat ik doelbewust een goedkoper product maak. Het is voor mij belangrijk dat mijn producten goed zijn voor jou en voor het milieu.
Q: Waaraan merk je het als je haren niet zo van zeep houden?
A: Er zijn veel klanten die goed reageren op een haarzeep, zo’n zeven van de tien mensen. Hier zitten ook klanten bij met langer haar. Hun haar voelt lekker zacht zodra het droog is, heeft meer volume, groeit sneller en heeft geen last meer van roos. Dat bewijst voor mij dat natuurlijke producten met weinig ingrediënten vaak veel beter zijn. Less is more. ?
Het is lastig te bepalen welke haartypes wel goed zullen reageren op haarzeep en welke niet. Ik raad de haarzeep in ieder geval af voor (erg) droog haar en geverfd haar. Zelf heb ik lang, dik haar dat snel droog is. Een haarzeep verwijderd echt alle vettigheid uit het haar. Mijn haar heeft juist een beetje vettigheid nodig. Wanneer mijn haar korter is (boven de schouders) reageert het wel goed op mijn haarzeep. Maar als het lang is, is een haarzeep helaas niet aan mij besteed. Mijn haar voelt tijdens het wassen dan heel droog aan. Ik kom er met een kam daarna niet meer doorheen. De volgende dag is mijn haar vet en jeukt het. Een spoeling met appelazijn helpt enigszins, maar als ik de haarzeep te lang gebruik dan heb ik een grote bos stro dat niet te kammen is.
Dit soort verhalen hoor ik van meerdere klanten; vooral het vette gevoel. Vaak is dit een teken dat je door een soort ontgifting gaat, waarbij je hoofdhuid en haar reageren op de afwezigheid van kunstmatige toevoegingen. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat je haar en hoofdhuid niet langer zelf bepaalde verzorgende stoffen aanmaken. Dit moet dus weer opgestart worden. Dat kan tot twee maanden duren.
Nu gebruik ik één keer in de week een haarzeep en twee keer in de week een solid shampoo. Dit is mijn manier om toch mijn haren te wassen met producten die een lage impact hebben op het milieu en die niet in plastic verpakt zijn.